در بیست و چهارم اسفند 1354 تاریخ رسمی کشور از هجری شمسی به تاریخ شاهنشاهی و تقویم شاهنشاهی تغییر کرد. سال 1355 را می‌توان اوج حکومت شاه دانست؛ در این سال اتفاقاتی از قبیل از بین رفتن گروه‌های مخالف مسلح و رسیدن قیمت نفت به بالاترین حد خود کشور را با فراوان ارزی روبرو کرد.
محمد رضا پهلوی ارتش قدرتمندی با تکیه بر سلاح‌های آمریکایی تشکیل داد. در این زمان حکومت محمد رضا پهلوی با این که با آیین اسلام بیگانه نبود اما اقدامات فرهنگی او و پدرش( رضا شاه) در جهت خارج کردن دین اسلام از تار و پود اجتماع بود. در این زمان شاه همه ارزش‌های فرهنگی حکومت را به ایران باستان و شاهان نسبت می‌داد؛ در همین راستا، سال تاج‌گذاری کوروش هخامنشی به عنوان مبدا تاریخ ایران برگزیده شد.
توجیه نظام شاهنشاهی برای تغییر مبدا تاریخ ایران و ایجاد تقويم شاهنشاهي این بود که این تغییر ما را به تمدن دیرینه سال ایرانی باز می‌گرداند و به ما یادآوری می‌کند که پیش از اسلام دوازده قرن تمدن داشته‌ایم و دیگر این که این تاریخ، نشانه تداوم نظام شاهنشاهی در همه زمان‌ها است. اما نکته قابل توجه این است که این توجیه برای اندیشمندان و مردم عادی قانع کننده نبود. در این زمان محققانی همچون: مرحوم محیط طباطبایی، مقاله‌هایی مبنی بر اشتباه بودن این تاریخ منتشر کردند و آن را از نظر علمی رد کردند.
با تاریخچه تقویم ایرانی و سیر تحول آن آشنا شوید.
سال‌ها بعد پژوهشگران و آگاهان سیاسی بعد از تحقیقات در زمینه علل فروپاشی سلطنت شاه و نظام شاهنشاهی یکی ازعوامل آن را تغییر تاریخ دانستند. سفیر وقت انگلستان در تهران
( سر آنتونی پارسونز) در کتاب غرور و سقوط؛ این اقدام شاه را با جمله ((اقدام نامعقول و سبک سرانه علیه معتقدات مذهبی مردم کشور)) یاد کرد. همچنین نیکی آر.کدی کارشناس تاریخ معاصر ایران در کتاب خود با عنوان ریشه‌های انقلاب ایران نوشت((شاه تقریبا همه مردم را مجاب کرد که هدفش کندن ریشه اسلامی است)). همچنین در کتاب ” ایران بین دو انقلاب ” یرواند آبراهامیان، مورخ عنوان کرد ((در دوران معاصر کمتر رژیمی در سرتاسر عالم انقدر احمق بوده است که تقویم مذهبی خود را در افکند)).
نکته مهم درباره این اظهار نظرها این است که تمامی این اظهار نظرها بعد از سقوط شاه صورت گرفت و تنها کسانی که مخالفت خود را اعلام کرده بودند؛ مراجع و مبلغان مذهبی بودند. دکتر احسان نراقی جامعه شناس و مشاور یونسکو درباره این اقدام شاه چنین نوشت (( اقدام دیگری که به شدت به شاه صدمه زد، تغییر تقویم بود. شاه با نسبت دادن خود به کوروش سعی می‌کرد از جهان عرب ممتاز گردد؛ همچنین تلاش می‌کرد مسلمان بودن ملت ایران را کم رنگ جلوه دهد.)) اولین مرجع تقلیدی که بعد از انتشار این خبر موضع گیری کرد، آیت اله سید محمد رضا گلپایگانی بود. ایشان در نامه‌ای به رئیس مجلس سنا، جعفر شریف امامی، اقدام ناگهانی دو مجلس شورای ملی و سنا را در تصویب این موضوع را توهین بزرگ به اسلام دانست. امام خمینی هم بعدها این اقدام را تلاش برای تضعیف اسلام دانستند. سال 1357 در پی تظاهرات و اعتراضات مردم علیه حکومت محمد رضا پهلوی شاه مجبور شد، جعفر شریف امامی را به جای جمشید آموزگار نخست وزیر کند. در پنجم شهریور سال 1357 این تغییر رسما اعلام شد و تاریخ شاهنشاهی و تقویم شاهنشاهی لغو شد.
جهت سفارش تقویم رومیزی 1403و سالنامه 1403 از واحد سالنامه برگ کلیک کنید.
تاریخچه تقویم کشورمان به طور کلی به دو دسته تقسیم می شود:
1. تقویم پیش از اسلام یا تقویم باستانی شامل تقویم پیش از هخامنشیان، تقویم هخامنشی، تقویم زرتشتی، تقوین اوستایی کهن، تقویم اوستایی نو، تقویم دوره اشکانیان و ساسانیان و تقویم یزدگردی بود.
2. تقویم پس از اسلام شامل تقویم هجری قمری و هجری شمسی با ویژ گی‌های مشترک و اصول متفاوت بود.
تقویم هجری شمسی در ابتدا به تقویم برجی معروف بود؛ که در اسناد و دوایر دولتی چندان رسمیت نداشت. درتاریخ 31 فروردین 1289 میرزا عبدالحسین خان شیبانی و وحید املک، نماینده مردم تهران در مجلس شورای ملی طرحی را با موضوع(( قید تاریخ کلیه معاملات و مبادلات مشترکه عمومی)) تغییر از هجری قمری به هجری شمسی برجی را پیشنهاد داد و قرار شد در طرح قانون محاسبات عمومی که در دست تدوین بود گنجانده شود. در تاریخ 21 آبان 1289 قانون محاسبات عمومی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
تاریخ شاهنشاهی ایران
شاهشاهی ایران با نام شاهنشاهی پارس نیز شناخته می شود، که مجموعه‌ای از سلسله‌هایی است که با ماد و هخامنشی آغاز و با سلسله پهلوی به پایان رسید. در سال 1357 نظام پادشاهی ایران با نظام جمهوری اسلامی جایگزین شد. شاهنشاهی ایران در شاهنشاهی هخامنشی در زمان داریوش بزرگ و خشایار در گسترده‌ترین حالت خود قرار گرفت که به صورت متحد از استان فارس در ایران برخاست. شاهنشاهی هخامنشی توسط اسکندر مقدونی فتح شد؛ درحدود زمان یک پنجم حکومت هخامنشی نزدیک به ده پادشاه حکومت کرد. بلاش سوم، شاپور دوم، خسرو انوشیروان، خسرو پرویز ساسانی، سلطان محمود غزنوی، عضداملک دیلمی، سنجر سلجوقی، شاه عباس، شاه طهماسب صفوی، ناصرالدین شاه در مجموع 452 سال از تاریخ 2500 ساله ایران را در برگرفته‌اند.
پادشاهی مادها
مادها در بخش غربی فلات ایران ساکن بودند؛ سرزمین آذربایجان در شمال غربی فلات ایران را به نام ماد کوچک و بقیه ناحیه زاگرس را با نام ماد بزرگ می‌شناختند. پایتخت مادها هگمتانه است. مادها توانستند در اوایل قرن هفتم قبل از میلاد اولین دولت ایرانی را تاسیس کنند. پادشاهی مادها به ترتیب دیاکو، فرورتیش، مادیای سکایی، هووخشتره و در نهایت ایشتوویگو بودند. دولت ماد در 550 پیش از میلاد به دست کوروش بزرگ منقرض شد.
شاهنشاهی هخامنشیان
بنیانگذار شاهنشاهی هخامنشی کوروش بزرگ می باشد. کوروش بزرگ در جنگ‌های شمال شرقی ایران با سکاها کشته شد. لشکر کشی کمبوجیه زمینه را برای شورشی همگانی فراهم کرد؛ با وسعت گرفتن شورش‌ها، پارس زادگاهان شاهان هخامنشی را نیز در برگرفت. در زمان داریوش جنگ‌های ایران و یونان شروع شد؛ سرانجام در 330 پ.م دولت هخامنشی به دست اسکندر مقدونی منقرض شد.
شاهنشاهی اشکانی
اشکانیان از ایالت پارت که همان خراسان فعلی است برخاستند؛ نام سرزمین پارت در کتیبه‌های داریوش پرثوه آمده است که زبان پارتی پهلوه می‌شود.ایالت پارتی‌ها از شمال به ترکستان و از مشرق به رود تجن و از جنوب به کویر نمک و سیستان و از مغرب به دامغان و سواحل جنوب شرقی ختم می شد. جنگ‌های ایران و روم در دوره اشکانی آغاز شد.
شاهنشاهی ساسانی
در سال‌های 224 تا 651 ساسانیان فرماروایی کردند. شهر تیسفون در نزدیکی بغداد(عراق امروزی ) پایتخت ساسانیان بود. اردشیر یکم ساسانی، سلسله اشکانی را منقرض کرد و سلسله ساسانیان را بنا نهاد. ساسانیان دولتی متکی به دین و تمدن ایرانی و حکومتی ملی بودند به همین جهت قدرت بسیار زیادی کسب کردند. شاهنشاهی پهناور ساسانی از رود سند تا دریای سرخ وسعت داشت؛ در نهایت براثر مشکلات خارجی و داخلی ضعیف شد. در دوره یزدگرد سوم آخرین پادشاه ساسانیان مسلمانان عرب به ایران حمله کردند و دولت ساسانی از میان رفت.
شاهنشاهی صفوی
پس از گذشت سال‌های طولانی در زمان صفویان با حکومت‌های ملوک الطوایفی دوباره ایران متحد بنا شد. از نظر تاریخ ایران دولت صفوی دارای دو ارزش اساسی و حیاتی است که در ادامه به شرح آن پرداخته می‌شود. اولین ارزش آن ایجاد ملتی واحد با مسئولیتی واحد در برابر مهاجمان و دشمنان و همینطور در مقابل عاصیان بر حکومت مرکزی است.
دومین مورد ایجاد مذهبی خاص( تشیع) که ملتی با آن شناخته می‌شوند. با تشکیل دولت صفوی از ملت ایران با عنوان ملی ائم باالذات، متحد، توانا و واجب احترام ساخت. در این دوران مذهب تشیع به عنوان مذهب رسمی در ایران شناخته شد. از این دوران یادگارهای بسیاری از معماری و شهرسازی آن دوران تا عصر حاضر بر جای مانده است و شهر اصفهان به عنوان پایتخت ایران انتخاب شد. اما در نتیجه تهاجم افغان‌ها و تصرف اصفهان صفویان از بین رفتند.
شاهنشاهی افشار
افغان‌های یاغی پس از گذشتن از رود سند و در جنگ کرنال هندوستان را شکست دادند و دهلی را صرف کردند در این جنگ غنائم زیادی را به چنگ آوردند که نادر با آن غنائم، به ایران بازگشت و تاج پادشاهی را بر سر محمد شاه گذاشت. نادرشاه توانست ضمن تسلط بر خاک ایران سلسله افشاریان را بنا نهاد بعداز افشاریان زندیان روی کار آمدند و در زمان حکومت آن‌ها شیراز را به عوان پایتخت برگزیده و به شهری با شکوه و بزرگ تبدیل شد.
پادشاهی زند
این دوران با پادشاهی کریم خان در سال 1163 شروع شد؛ کریم خان بعد از شانزده سال مبارزه دائمی که مهم‌ترین آن، مبارزه با محمد حسن قاجار بود. توانست بخش‌های مرکزی و شمالی و غربی و جنوبی ایران را دراختیار گرفت. بعد از درگذشت کریم خان به دلیل جنگ‌ها و نزاع‌های مستمر، زمینه قدرت گرفتن آقا محمد خان و سلسله قاجار فراهم شد.
پادشاهی قاجار
آقا محمد خان قاجار آخرین شاهنشاه امپراتور ایران بود. دلیل این موضوع این است که در زمان فتحعلی شاه و ناصرالدن شاه با جدایی بخش‌های بزرگی از ایران شاهنشاهی ایران رو به ضعف نهاد. در این زمان نفوذ قدرت‌های استعماری همچون انگلیس و روسیه در ایران توسعه یافت و این دولت‌ها توانستند با تحمیل عهد نامه‌های ترکمنچای، گلستان و پاریس بر دولت ایران سرزمین‌های وسیعی از ایران را از خاک آن جدا کنند. قیام‌های تنباکو، مشروطیت، جنبش جنگل و قیام محمد خیابانی در این زمان به وقوع پیوست.
شاهنشاهی پهلوی
در سال 1304( ه.ش) رضا شاه به حکومت دست یافت؛ وی در سال 1320 حکومت را به فرزندش محمد رضا پهلوی واگذار کرد که تا 22 بهمن 1357 پادشاه ایران بود ملی شدن صنعت نفت ایران به رهبری محمد مصدق از جمله اتفاقات مهم در این دوران بود و در نهایت در سال 1357 خورشیدی نظام سلطنتی در ایران تغییر کرد و نظام جمهوری اسلامی ایران شکل گرفت.
